Νεανικός Παρκινσονισμός – ιδιαιτερότητες
Η νόσος του Πάρκινσον μπορεί να εκδηλωθεί σε κάθε ηλικία. Περιγράφεται όμως ως νεανικό Πάρκινσον ή νεανικός παρκινσονισμός όταν εκδηλώνεται πριν από την ηλικία των 40 ετών.
Υπολογίζεται ότι το 5-10% όλων των περιστατικών της νόσου εκδηλώνονται σε νεαρούς ενήλικες, με τους άνδρες να προσβάλλονται συχνότερα από τις γυναίκες (η αναλογία είναι 1,7 άνδρες προς 1 γυναίκα).
Μελέτες έχουν δείξει ότι στην ανάπτυξη του νεανικού Πάρκινσον τα γονίδια παίζουν ισχυρότερο ρόλο απ’ ό,τι στα περιστατικά που αφορούν άτομα ηλικίας άνω των 40 ετών.
Στους νεαρούς πάσχοντες από νόσο Πάρκινσον, τα συμπτώματα και η ανταπόκριση στις φαρμακευτικές θεραπείες μπορεί να είναι κάπως διαφορετικά απ’ ό,τι στους πιο ηλικιωμένους ασθενείς.
Στην πραγματικότητα, τα πρώτα σημάδια της νόσου στις ηλικίες άνω των 50 ετών είναι κυρίως η βραδυκινησία, η απώλεια της όσφρησης και τα «ζωντανά» όνειρα στη διάρκεια του ύπνου. Στους νεαρούς ασθενείς, όμως, αυτό που συνήθως εμφανίζεται πρώτα είναι δυστονία και έντονος πόνος στον ώμο που επιμένει για μήνες.
Η κατάσταση αυτή αποκαλείται παγωμένος ώμος και συχνά δεν αξιολογείται σωστά, διότι οι ασθενείς δεν απευθύνονται στον κατάλληλο για το Πάρκινσον γιατρό (τον νευρολόγο), αλλά σε ορθοπεδικό ή παθολόγο.
Σε αρκετές περιπτώσεις το επακόλουθο είναι να καθυστερεί η διάγνωση και μπορεί να περάσουν μήνες ή ακόμα και χρόνια έως ότου γίνει. Μάλιστα έχει βρεθεί πως η καθυστέρηση στη διάγνωση μπορεί να φθάσει τα 4-8 χρόνια!
Εκτός από τον παγωμένο ώμο, άλλα βασικά κινητικά συμπτώματα στους νεαρούς ασθενείς είναι δυσκαμψία και επώδυνες κράμπες, που ακολουθούνται από τρέμουλο, βραδυκινησία, δυστονία, προβλήματα με τη βάδιση και πτώσεις, και μη-κινητικά συμπτώματα.
Στο νεανικό Πάρκινσον παρατηρείται επίσης πιο βραδεία εξέλιξη της νόσου και πιο καλή ανταπόκριση στις ντοπαμινεργικές θεραπείες.
Επιπλέον, οι διακυμάνσεις της κινητικότητας με περιόδους υπερκινησίας (υπερβολικές ακούσιες κινήσεις) και οι εναλλαγές καλής κινητικότητας και ακινησίας- βραδύτητας, καθώς φθίνει η αποτελεσματικότητα της λεβοντόπα τείνουν να εκδηλώνονται νωρίτερα στο νεανικό Πάρκινσον. Η εξέλιξη αυτών των συμπτωμάτων, όμως, είναι βραδύτερη.
Επειδή οι διακυμάνσεις αυτές σχετίζονται με το συνηθέστερο φάρμακο για το Πάρκινσον (τη λεβοντόπα), το νεανικό Πάρκινσον αντιμετωπίζεται αρχικά με εναλλακτικά φάρμακα, όπως οι αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης Β (MAO-B) ή οι αγωνιστές ντοπαμίνης. Ωστόσο οι νεώτερες μελέτες έδειξαν ότι μπορούμε να χρησιμοποιούμε όση ντοπαμίνη απαιτείται ώστε ο ασθενής μας να έχει την ποιότητα ζωής που επιθυμεί.
Αντιθέτως, ορισμένα από τα μη-κινητικά συμπτώματα (π.χ. τα προβλήματα στην σκέψη) που είναι συνηθισμένα στη νόσο Πάρκινσον των ηλικιωμένων, είναι λιγότερο συχνά στο νεανικό Πάρκινσον.
Εκτός από τα φάρμακα από το στόμα που θα σας χορηγήσει ο θεράπων ιατρός, μπορεί επίσης να σας προτείνει και επεμβατικές θεραπείες, όπως η τοποθέτηση νευροδιεγέρτη DBS ή μίας αντλίας συνεχούς χορήγησης φαρμάκων στην κοιλιά (σύστημα CDS).
Και τα δύο συνιστώνται όταν τα χάπια για τη νόσο δεν ελέγχουν πλέον αποτελεσματικά τα κινητικά συμπτώματα.
Αυτό που πρέπει να θυμάστε είναι ότι η διαχείριση μιας νευρολογικής πάθησης σε νεαρή ηλικία και επί περισσότερα χρόνια έχει προκλήσεις που σχετίζονται με την οικονομική διαχείριση και τις προσαρμογές στην επαγγελματική σταδιοδρομία και την οικογενειακή/γονεϊκή κατάσταση.
Το πλεονέκτημα, αν μπορεί να λεχθεί έτσι, για τους νεαρής ηλικίας ασθενείς είναι ότι έχουν καλύτερη φυσική κατάσταση και μπορούν να προσαρμοσθούν πιο εύκολα στους σωματικούς περιορισμούς που σταδιακά θα επιφέρει η πάθηση.
Ένα από τα σημαντικότερα βήματα που μπορείτε να κάνετε είναι να θέσετε προτεραιότητες, ανάλογα με τις επιθυμίες και τις ανάγκες σας. Η συζήτηση με τον γιατρό σας για παραμέτρους όπως η άσκηση, η διατροφή, ο ελεύθερος χρόνος, οι σχέσεις, η συναισθηματική ευεξία κ.λπ. θα σας βοηθήσει να βρείτε τι είναι αυτό στο οποίο πρέπει άμεσα να εστιάσετε και τι μπορεί να περιμένει για αργότερα.