Συνηθισμένες ερωτήσεις για την άνοια

Ο όρος «άνοια» χρησιμοποιείται για να περιγράψει μία σειρά από συμπτώματα που προκαλούνται από διαφορετικές παθήσεις.

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι άλλο είναι η άνοια και άλλο η νόσος Αλτσχάιμερ, αλλά πολύς κόσμος εξακολουθεί να συγχέει το σύμπτωμα με την αιτία του.

Στην πραγματικότητα, η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο συχνή αιτία άνοιας. Άλλες αιτίες άνοιας είναι η αγγειακή άνοια, η άνοια με σωμάτια Lewy και η μετωποκροταφική άνοια.

Μερικές φορές, η άνοια ενός ατόμου προκαλείται από περισσότερες από μία ασθένειες, όπως συμβαίνει όταν κάποιος έχει άνοια λόγω νόσου Αλτσχάιμερ και εγκεφαλικού επεισοδίου. Σε τέτοια περίπτωση ο ασθενής πάσχει από μικτή άνοια.

Τα συμπτώματα των διαφόρων μορφών άνοιας διαφέρουν σημαντικά και μπορεί να συμπεριλαμβάνουν προβλήματα με τη μνήμη, τη λήψη αποφάσεων, τον προγραμματισμό, τον προσανατολισμό, την επικοινωνία, τη νοητική σύγχυση, τις αλλαγές στην ψυχική διάθεση και τη συμπεριφορά, τις παραισθήσεις και τις ψευδαισθήσεις.

Ξεχνάω συνέχεια. Έχω άνοια;

Οι περισσότεροι άνθρωποι ξεχνούν καθημερινά κάποια πράγματα, όπως το όνομα άλλων ατόμων ή που έβαλαν τα κλειδιά τους. Αυτό όμως δεν σημαίνει απαραιτήτως ότι πάσχουν από άνοια.

Στην άνοια, η απώλεια της μνήμης είναι πιο σοβαρή από το να ξεχνά κανείς κάποια πράγματα από καιρού εις καιρόν. Η απώλεια μνήμης της άνοιας αρχίζει να επεμβαίνει στην καθημερινή ζωή του ατόμου – π.χ. το άτομο μπορεί να χαθεί καθ’ οδόν προς ένα κατάστημα της γειτονιάς του.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους ξεχνάμε. Μερικά φάρμακα μπορεί να επηρεάσουν τη μνήμη. Το ίδιο και η κατάθλιψη, οι αγχώδεις διαταραχές, το στρες, διάφορες βιταμινικές ανεπάρκειες, ορισμένες λοιμώξεις και ορισμένες παθήσεις του θυρεοειδούς. Γι’ αυτό το λόγο έχει μεγάλη σημασία να γίνεται σωστή διάγνωση της άνοιας.

Εάν ανησυχείτε για τη μνήμη σας, αν διαπιστώσετε ότι επιδεινώνεται σταδιακά ή/και αν αρχίσουν τα προβλήματα μνήμης να επεμβαίνουν στην καθημερινότητά σας, πρέπει να συμβουλευθείτε τον νευρολόγο ιατρό.

Η άνοια είναι κληρονομική;

Η άνοια είναι πιο συχνή καθώς μεγαλώνουμε και πολλοί θα έχουν έναν συγγενή που πάσχει από αυτήν. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι είναι κληρονομική και θα την αναπτύξουμε και εμείς.

Συνήθως, τα γονίδια που κληρονομούμε από τους γονείς μας επηρεάζουν σε μικρό βαθμό τον κίνδυνο αναπτύξεως άνοιας. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων ο κίνδυνος που διατρέχουμε εξαρτάται κυρίως από την ηλικία και τον τρόπο ζωής μας, και δευτερευόντως από τα γονίδιά μας.

Υπάρχουν, όμως, και σπάνιες περιπτώσεις κατά τις οποίες ένα άτομο κληρονομεί ένα ελαττωματικό γονίδιο που προκαλεί συγκεκριμένες μορφές άνοιες. Αυτές είναι ορισμένες σπάνιες μορφές νόσου Αλτσχάιμερ που εκδηλώνονται σε νεαρή ηλικία, καθώς και η μετωποκροταφική άνοια. Τα συμπτώματα αυτών των μορφών άνοιας συχνά αρχίζουν σε άτομα ηλικίας 40 ή 50 ετών.

Αληθεύει ότι οι ασθένειες, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ, εκδηλώνονται μόνο σε ηλικιωμένους;

Όχι, αλλά οι περισσότεροι πάσχοντες έχουν ηλικία άνω των 65 ετών. Υπάρχει όμως και ποσοστό 5% των ασθενών οι οποίοι έχουν ηλικία κάτω των 65 ετών. Πολλοί από αυτούς είναι 50άρηδες, αλλά κάποιοι είναι πολύ νεώτεροι.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για άνοια;

Ο κυριότερος παράγοντας κινδύνου είναι η ηλικία. Όσο πιο ηλικιωμένος είναι κάποιος, τόσο πιθανότερο είναι να εκδηλώσει άνοια. Ωστόσο η άνοια δεν αποτελεί αναπόφευκτη συνέπεια του γήρατος.

Υπάρχουν και άλλοι παράγοντες κινδύνου, οι οποίοι είναι ίδιοι με αυτούς που προκαλούν καρδιαγγειακά επεισόδια όπως το έμφραγμα και το εγκεφαλικό. Το κάπνισμα, η καθιστική ζωή, η κακή διατροφή κ.λπ. είναι παράγοντες κινδύνου για άνοια.

Ευτυχώς, αυτούς τους παράγοντες μπορούμε να τους επηρεάσουμε, διότι για την ηλικία δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι. Ούτε μπορεί να αλλάξει το οικογενειακό ιστορικό του ένας άνθρωπος που έχει κληρονομική άνοια στην οικογένειά του.

Υπάρχουν νοσήματα ή διαταραχές που να επηρεάζουν τον κίνδυνο άνοιας;

Υπάρχουν αρκετά επιστημονικά στοιχεία, τα οποία υποδηλώνουν ότι ορισμένα νοσήματα και διαταραχές αυξάνουν τον κίνδυνο άνοιας. Αυτά είναι:

* Η νόσος του Πάρκινσον

* Τα εγκεφαλικά επεισόδια

* Ο τύπου 2 διαβήτης

* Η υπέρταση

* Η κατάθλιψη

* Το σύνδρομο Down

* Τα πρώιμα προβλήματα μνήμης και σκέψης, όπως η ήπια νοητική διαταραχή (MCI).

Πώς μπορώ να προστατευθώ από την άνοια;

Δεν υπάρχει σίγουρος τρόπος προστασίας από την άνοια. Αυτό που μπορείτε να κάνετε είναι

Α. Να μπείτε σε ένα πρόγραμμα νοητικής ενδυνάμωσης όπως το BRAIN CARE

Β. Να παρακολουθείστε τακτικά  κάθε έτος ετήσιο με έλεγχο νοητικών λειτουργιών

Γ.Να προστατευθείτε από τους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου γι’ αυτήν. Πρέπει, λοιπόν, να κάνετε τα εξής:

* Μην καπνίζετε

* Να γυμνάζεστε συστηματικά και να έχετε γενικώς δραστήριο τρόπο ζωής

* Διατηρήστε ένα υγιές σωματικό βάρος

* Να τρώτε υγιεινά

* Να πίνετε αλκοόλ με μέτρο (1-2 ποτά την ημέρα είναι υπεραρκετά)

* Να έχετε υπό έλεγχο την αρτηριακή πίεσή σας

* Να διατηρείτε την χοληστερόλη σας εντός των φυσιολογικών ορίων

* Να διατηρείτε σε υγιή επίπεδα το σάκχαρό σας.

* Να «γυμνάζετε» το μυαλό σας

* Να έχετε πλούσια και ποικιλόμορφη κοινωνική ζωή.

Τα υπάρχοντα επιστημονικά δεδομένα υποδηλώνουν ότι είναι πολύ σημαντικό να είστε υγιείς στην μέση ηλικία για να διατηρήσετε καλή εγκεφαλική λειτουργία όταν γεράσετε και έτσι να προστατευθείτε από την άνοια.

https://www.alzheimersresearchuk.org/about-dementia/helpful-information/frequently-asked-questions/