Νοητικά προβλήματα
Η διαταραχή της μνήμης, της σκέψης ή/και των γλωσσικών δεξιοτήτων είναι συχνά μη-κινητικά συμπτώματα που μπορεί να σχετίζονται με τη νόσο του Πάρκινσον.
Τα νοητικά προβλήματα μπορεί να εμφανιστούν οποιαδήποτε στιγμή στην πορεία της νόσου και η σοβαρότητά τους μπορεί να διαφέρει από ασθενή σε ασθενή.
Μερικοί δεν εκδηλώνουν καμία νοητική διαταραχή, ενώ άλλοι έχουν σχεδόν αδιόρατες αλλαγές που ουσιαστικά γίνονται αντιληπτές μόνο όταν υποβληθούν σε εξειδικευμένα τεστ. Υπάρχουν όμως και εκείνοι που αναφέρουν ενοχλητικά αν και ήπια νοητική προβλήματα, και άλλοι που έχουν τόσο σοβαρά νοητικά προβλήματα ώστε επεμβαίνουν στις καθημερινές δραστηριότητές τους.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ασθενείς με νοητική έκπτωση είναι πιο άκαμπτοι στην σκέψη τους, δεν λαμβάνουν αποφάσεις εύκολα και δεν μπορούν να ξεχωρίσουν ακόμα και τι είναι πιο συμφέρον για την υγεία τους, με αποτέλεσμα να αρνούνται προτεινόμενες θεραπείες και να επιδεινώνονται πιο γρήγορα.
Τα νοητικά προβλήματα στη νόσο του Πάρκινσον αφορούν κυρίως τις εκτελεστικές λειτουργίες και μπορεί να δημιουργήσουν δυσκολίες με:
* Την ταυτόχρονη εκτέλεση πολλών δραστηριοτήτων (multitasking).
* Τον προγραμματισμό.
* Την επίλυση προβλημάτων.
* Την αντίληψη στον χώρο.
Η ικανότητα προσοχής, η επεξεργασία των σκέψεων και η εύρεση της κατάλληλης λέξης επίσης πλήττονται συχνά.
Ήπια νοητική διαταραχή
Όταν τα νοητικά προβλήματα είναι περισσότερα απ’ ό,τι αναμένονται για την ηλικία του ατόμου (το διαπιστώνουμε με κατάλληλα τέστ ), αλλά δεν επηρεάζουν σημαντικά την καθημερινότητά του, τότε ο ασθενής έχει ήπια νοητική διαταραχή (MCI). Αυτή είναι το προστάδιο της άνοιας. Κάθε χρόνο το 10% των ασθενών αυτών θα μεταπέσει σε άνοια.
Παρατηρείται στο περίπου 30% των ασθενών με νόσο Πάρκινσον. Οι πάσχοντες μπορεί να παραπονούνται ότι δεν μπορούν να συγκεντρώσουν το μυαλό τους ή ότι ξεχνάνε ή ότι χάνουν τον ειρμό των σκέψεών τους. Όσοι πρέπει να έχουν γρήγορο ρυθμό στην εργασία τους, μπορεί να δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν ή να διαχειριστούν ταυτοχρόνως πολλαπλά project. Συνήθως όμως ο ασθενής δεν έχει επίγνωση και τα προβλήματα αυτά τα παρατηρούν οι συγγενείς του.
Δεν υπάρχουν φάρμακα για την ήπια νοητική διαταραχή. Η αντιμετώπιση είναι με νοητική ενδυνάμωση, άσκηση και νοοτρόπα σκευάσματα ( δες περισσότερα εδώ ).
Η άνοια στη νόσο Πάρκινσον
Η άνοια που σχετίζεται με τη νόσο Πάρκινσον συνήθως επηρεάζει τις εκτελεστικές δεξιότητες, την οπτικοχωρική λειτουργία (την ερμηνεία του που βρίσκονται τα αντικείμενα στον χώρο) και, σε μικρότερο βαθμό, την βραχυπρόθεσμη μνήμη.
Μπορεί επίσης να επηρεάσει την ψυχική διάθεση και τη συμπεριφορά και να συνοδεύεται από οπτικές παραισθήσεις (ο ασθενής βλέπει πράγματα που δεν υπάρχουν) ή ψευδαισθήσεις (ο ασθενής έχει ακλόνητες, λανθασμένες, συχνά παρανοϊκές πεποιθήσεις).
Η άνοια της νόσου Πάρκινσον συνήθως εκδηλώνεται στα πιο προχωρημένα στάδιά της. Αν όμως παρουσιαστεί μέσα σε ένα χρόνο από την εκδήλωση των κινητικών συμπτωμάτων του Πάρκινσον, τότε μπορεί να οφείλεται σε άνοια με σωμάτια Lewy (είναι μία μορφή άτυπου παρκινσονισμού).
Ο έλεγχος των νοητικών λειτουργιών με ειδικές δοκιμασίες μπορεί να ξεχωρίσει αν πρόκειται για άνοια της νόσου Πάρκινσον, άνοια με σωμάτια Lewy ή άνοια λόγω νόσου Αλτσχάιμερ.
Όταν ο ασθενής εμφανίσει άνοια, τεκμηριωμένη με τις κατάλληλες νοητικές δοκιμασίες, θα μπορούμε να του δώσουμε και τα αντίστοιχη αγωγή με σκοπό την καθυστέρηση της εξέλιξης και τον έλεγχο των συνοδών συμπτωμάτων.
Τι μπορώ να κάνω.
Για να αξιολογηθεί σωστά η νοητική κατάσταση του πάσχοντος, ο ίδιος και ο φροντιστής του πρέπει κατ’ αρχάς να είναι ειλικρινείς με τον γιατρό και να αναφέρουν οτιδήποτε τους προβληματίζει.
Εκείνος θα υποβάλλει τον ασθενή και σε εξειδικευμένα τεστ με τα οποία θα αξιολογήσει τη νοητική κατάστασή του.
Στο κέντρο μας προτείνουμε να γίνεται ετησίως προληπτικός έλεγχος των ανώτερων νοητικών λειτουργιών ώστε να αναγνωρίσουμε εγκαίρως το πρόβλημα όταν είναι στο στάδιο της ήπιας νοητικής διαταραχής (MCI). Υπάρχουν μέθοδοι νοητικής ενδυνάμωσης που αποδεδειγμένα καθυστερούν την εξέλιξη, νοοτρόπα σκευάσματα αλλά κει ειδικά φάρμακα.